Hanuman Jayani: హనుమాన్ జయంతిని రెండు తేదిల్లో ఎందుకు జరుపుకుంటారో తెలుసా?

Hanuman Jayani: హనుమాన్ జయంతి హిందూ సంప్రదాయంలో ఎంతో పవిత్రమైన పండుగ. శ్రీరాముని అనన్య భక్తుడు, బలవంతుడు, ధైర్యవంతుడు, జ్ఞాని అయిన హనుమంతుని జన్మదినాన్ని ఈ సందర్భంగా జరుపుకుంటారు. రామాయణంలో కీలక పాత్ర పోషించిన హనుమంతుడు చిరంజీవి, భక్తులకు శక్తి, ధైర్యం, విజయం, కార్యసిద్ధిని అందించే దేవుడిగా పూజలు అందుకుంటాడు. అయితే, ఈ పండుగను సంవత్సరంలో రెండు సార్లు జరుపుకోవడం వెనుక పౌరాణిక, సాంప్రదాయ, ఖగోళ శాస్త్ర కారణాలు ఉన్నాయి. ఈ వ్యాసంలో హనుమాన్ జయంతిని రెండు రోజులు జరుపుకునే కారణాలను సామాన్య భాషలో వివరిస్తాం.

రెండు జయంతుల వెనుక కథలు
హనుమాన్ జయంతిని రెండు రోజులు జరుపుకోవడానికి పురాణాల్లోని రెండు కథలు ప్రధాన కారణం. వాల్మీకి రామాయణం ప్రకారం, హనుమంతుడు కార్తీక మాసంలో కృష్ణ పక్ష చతుర్దశి రోజు, మంగళవారం, మేష రాశి, స్వాతి నక్షత్రంలో జన్మించాడు. ఈ రోజును ఉత్తర భారతదేశంలో, ముఖ్యంగా బీహార్, ఉత్తరప్రదేశ్‌లలో హనుమంతుని జన్మదినంగా ఘనంగా జరుపుకుంటారు. ఈ రోజు సాధారణంగా దీపావళికి ముందు లేదా మార్గశిర మాసంలో వస్తుంది. ఈ సందర్భంలో హనుమంతుని జననాన్ని స్మరిస్తూ భక్తులు ప్రత్యేక పూజలు, హనుమాన్ చాలీసా పఠనం చేస్తారు.

మరోవైపు, చైత్ర మాసంలో శుక్ల పక్ష పౌర్ణమి రోజు జరిగే హనుమాన్ జయంతిని “విజయోత్సవం” అని పిలుస్తారు. ఈ రోజు హనుమంతుడు లంకలో సీతమ్మను కనుగొని, అశోక వనాన్ని ధ్వంసం చేసి, రావణ సైన్యంపై విజయం సాధించిన సంఘటనను గుర్తు చేస్తుంది. పురాణాల ప్రకారం, రావణ సైనికులు హనుమంతుని తోకకు నిప్పు పెట్టగా, ఆయన ఆ తోకతో లంకలో సగం భాగాన్ని దహనం చేశాడు. ఈ విజయాన్ని స్మరిస్తూ, చైత్ర పౌర్ణమిని (సాధారణంగా ఏప్రిల్‌లో) జయంతిగా జరుపుకుంటారు. ఈ రోజు హనుమంతుని సాహసం, శక్తిని ప్రతిబింబిస్తుంది.

సీతమ్మ ఆశీర్వాదం
చైత్ర మాసంలో జరిగే జయంతికి మరో కారణం సీతాదేవి ఆశీర్వాదం. లంకలో సీతమ్మను కనుగొని, శ్రీరాముని సందేశాన్ని అందించినప్పుడు, హనుమంతుని భక్తి, సేవాభావానికి మెచ్చిన సీత ఆయనకు చిరంజీవిత్వం ప్రసాదించిందని పురాణాలు చెబుతాయి. ఈ సంఘటన చైత్ర పౌర్ణమి రోజున జరిగినట్లు నమ్ముతారు. అందుకే ఈ రోజును కూడా హనుమాన్ జయంతిగా జరుపుకుంటారు. ఈ రోజు హనుమంతుని భక్తి, సేవా తత్పరతను గుర్తు చేస్తూ భక్తులకు ప్రేరణ కలిగిస్తుంది.

ప్రాంతీయ తేడాలు
హనుమాన్ జయంతిని రెండు రోజులు జరుపుకోవడానికి ప్రాంతీయ సంప్రదాయాలు కూడా కారణం. దక్షిణ భారతదేశంలో, ముఖ్యంగా తెలుగు రాష్ట్రాల్లో, చైత్ర పౌర్ణమి రోజున (శ్రీరామ నవమి తర్వాత ఆరు రోజులకు) ఈ పండుగను ఘనంగా జరుపుకుంటారు. తమిళనాడు, కేరళలో మార్గశిర మాసంలో, ఒరిస్సాలో మేష సంక్రాంతి రోజున, కర్ణాటకలో మార్గశిర శుద్ధ త్రయోదశిన జరుపుకుంటారు. ఈ తేడాలు వివిధ గ్రంథాల్లో హనుమంతుని జన్మ సమయం గురించి ఉన్న భిన్న వివరణల వల్ల వచ్చాయి. ఈ వైవిధ్యం హిందూ సంప్రదాయంలోని బహుముఖ స్వభావాన్ని తెలియజేస్తుంది.

ఖగోళ శాస్త్ర కారణాలు
హనుమంతుడు మేష రాశి, స్వాతి నక్షత్రంలో జన్మించాడని కొన్ని గ్రంథాలు చెబుతాయి. ఇది కార్తీక మాసంలో కృష్ణ పక్ష చతుర్దశితో సమానంగా ఉంటుంది. అయితే, చైత్ర పౌర్ణమి రోజు జరిగే జయంతి హనుమంతుని విజయ ఘట్టాలకు సంబంధించినది. ఈ రెండు తేదీలూ భక్తులకు ప్రత్యేకమైనవి కావడంతో, రెండు రోజులూ జయంతిగా జరుపుకుంటారు.

ఆచారాలు, నమ్మకాలు
హనుమాన్ జయంతి రోజున భక్తులు ఉపవాసం, హనుమాన్ చాలీసా పఠనం, సుందరకాండ పారాయణం, ప్రత్యేక పూజలు చేస్తారు. కొందరు 108 సార్లు హనుమాన్ చాలీసా జపిస్తారు. వడమాల, తమలపాకు, శనగలు సమర్పించడం, కాషాయ వస్త్రాలు ధరించడం, నేలపై నిద్రించడం వంటి నియమాలు పాటిస్తారు. ఈ ఆచారాలు హనుమంతుని ఆశీస్సులతో భయాలు, బాధలు తొలగిపోయి, మానసిక శాంతి, కార్యసిద్ధి లభిస్తాయని భక్తుల నమ్మకం.

ఆధ్యాత్మిక ప్రాముఖ్యత
హనుమాన్ జయంతిని రెండు సార్లు జరుపుకోవడం ఆధ్యాత్మికంగా కూడా ప్రాముఖ్యత కలిగి ఉంది. హనుమంతుడు శక్తి, ధైర్యం, భక్తి, జ్ఞానం, సేవా భావానికి ప్రతీక. చైత్ర మాసంలో జరిగే విజయోత్సవం ఆయన సాహసాన్ని, రావణ సైన్యంపై విజయాన్ని స్మరించే సందర్భం. కార్తీక మాసంలో జరిగే జన్మోత్సవం ఆయన జననం, చిరంజీవిత్వాన్ని గుర్తు చేస్తుంది. ఈ రెండు రోజులూ హనుమంతుని గుణాలను భక్తులకు గుర్తు చేస్తాయి.

Share

• 
• 
• 
• 
• 
•