Sleep: నిద్ర అనేది కేవలం విశ్రాంతి తీసుకునే ప్రక్రియ కాదు.. ఇది మన శారీరక, మానసిక ఆరోగ్యానికి అత్యంత కీలకమైన, క్రియాశీలక స్థితి. నిద్రలో మన శరీరంలో అనేక ముఖ్యమైన ప్రక్రియలు జరుగుతాయి. వీటి వల్ల తరువాత మన పనితీరు ఆధారపడి ఉంటుంది. ఇంతకీ మనం నిద్రపోయినప్పుడు శరీరంలో ఎలాంటి మార్పులు జరుగుతాయనే విషయాలను గురించిన పూర్తి వివరాలను ఇప్పుడు తెలుసుకుందాం.
మెదడు శుభ్రపరచడం: మెదడులో రోజువారీ పనుల నుంచి పేరుకుపోయే విషపూరిత వ్యర్థాలను.. ముఖ్యంగా అమైలాయిడ్-బీటా వంటి వాటిని గ్లింఫాటిక్ వ్యవస్థ తొలగిస్తుంది.
జ్ఞాపకాలను పటిష్టం చేయడం: పగటిపూట నేర్చుకున్న సమాచారాన్ని మెదడు సమీకరించి.. దీర్ఘకాలిక జ్ఞాపకాలుగా నిల్వ చేస్తుంది.
మెదడు పునర్వ్యవస్థీకరణ: నాడీ కణాలు (న్యూరాన్లు) కమ్యూనికేట్ చేసుకుని పునర్వ్యవస్థీకరించబడతాయి. ఆరోగ్యకరమైన మెదడు పనితీరుకు ఇది మద్దతు ఇస్తుంది.
శారీరక మరమ్మత్తు, పెరుగుదల: డీప్ స్లీప్ (Stage 3) సమయంలో గ్రోత్ హార్మోన్ విడుదలవుతుంది. ఇది కణాలను, కండరాలను, ఎముకలను రిపేర్ చేయడానికి అంతే కాకుండా పెంచడానికి సహాయపడుతుంది.
గుండె, రక్తనాళాల మరమ్మత్తు : నిద్ర గుండె, రక్తనాళాలను రిపేర్ చేసి.. వాటికి విశ్రాంతిని ఇస్తుంది. తద్వారా గుండె జబ్బుల ప్రమాదాన్ని తగ్గిస్తుంది.
రోగనిరోధక వ్యవస్థ బలోపేతం: నిద్రలో రోగనిరోధక వ్యవస్థ చురుకుగా పనిచేసి.. సైటోకిన్స్ వంటి రక్షణ అణువులను ఉత్పత్తి చేస్తుంది. ఇది ఇన్‌ఫెక్షన్లు, మంటలతో పోరాడటానికి సహాయ పడుతుంది.
శరీర ఉష్ణోగ్రత తగ్గుదల: నిద్ర ప్రారంభ దశల్లో శరీర అంతర్గత ఉష్ణోగ్రత కొద్దిగా తగ్గుతుంది.
శక్తి పునరుద్ధరణ: శరీరం శక్తిని సంరక్షించుకుని.. ముఖ్యంగా మెదడులో అడెనోసిన్ ట్రైఫాస్ఫేట్ నిల్వలను పునరుద్ధరిస్తుంది.
కండరాల సడలింపు: నాన్-REM నిద్రలో కండరాలు నెమ్మదిగా సడలడం ప్రారంభించి.. REM నిద్రలో తాత్కాలికంగా పక్షవాతం (అటోనియా)కి గురవుతాయి. దీనివల్ల మనం కలలను అనుకరించకుండా ఉంటాము.
శ్వాసక్రియ, హృదయ స్పందన రేటు మందగించడం: నాన్-REM నిద్రలో శ్వాసక్రియ, హృదయ స్పందన రేటు నెమ్మదిగా ఉండి.. విశ్రాంతి స్థితిని సూచిస్తాయి.
కంటి కదలికలు: నిద్రపోతున్న సమయంలో కనురెప్పల వెనక కళ్ళు వేగంగా కదులుతాయి.
కలలు రావడం : REM నిద్రలో మెదడు క్రియాశీలకంగా ఉండి.. స్పష్టమైన కలలు వస్తాయి.
ఆకలి హార్మోన్ల నియంత్రణ : ఆకలిని పెంచే ఘ్రెలిన్, సంతృప్తిని కలిగించే లెప్టిన్ హార్మోన్ల సమతుల్యతను నిద్ర నియంత్రిస్తుంది.
కార్టిసాల్ స్థాయిలు తగ్గడం: ఒత్తిడి హార్మోన్ అయిన కార్టిసాల్ స్థాయిలు రాత్రిపూట సాధారణంగా తగ్గుతాయి.
మెదడు తరంగాల మార్పు : నిద్ర యొక్క వివిధ దశలలో (N1, N2, N3, REM) మెదడు తరంగాలు మారుతూ.. స్లో-వేవ్ డెల్టా తరంగాలు, వేగవంతమైన REM తరంగాలను ప్రదర్శిస్తాయి.
రక్తపోటు తగ్గుదల: నాన్-REM నిద్రలో రక్తపోటు సాధారణంగా తగ్గుతుంది.
Also Read: మానసిక ఆరోగ్యం సరిగా లేదని తెలిపే..5 సంకేతాలు
చర్మానికి మరమ్మత్తు: నిద్రలో చర్మానికి రక్త ప్రవాహం పెరుగుతుంది. ఫలితంగా కొల్లాజెన్ ఉత్పత్తి వంటి పునరుద్ధరణ ప్రక్రియలు జరుగుతాయి.
సృజనాత్మకత పెంపు : నిద్ర.. ముఖ్యంగా REM నిద్ర, సమస్య పరిష్కార నైపుణ్యాలను, సృజనాత్మక ఆలోచనను మెరుగుపరుస్తుంది.
సంతానోత్పత్తిపై ప్రభావం: నిద్ర హార్మోన్ల ఉత్పత్తిలో పాత్ర పోషిస్తుంది. ఇది సంతానోత్పత్తిని కూడా ప్రభావితం చేస్తుంది.
శ్రద్ధ, ఏకాగ్రతను మెరుగుపరచడం: మెదడు విశ్రాంతి తీసుకోవడం వల్ల మరుసటి రోజు మెరుగైన శ్రద్ధ, నిర్ణయం తీసుకునే సామర్థ్యం లభిస్తుంది.
Share
Rajagopal Reddy : రాజగోపాల్ రెడ్డికి షాక్.. హైకమాండ్ ప్లాన్ ఏంటి?
Kurnool Bus Incident: కర్నూలు బస్సు ఘటన.. బైకర్ శివ‌శంకర్ మృతిపై సోదరుడు షాకింగ్ కామెంట్స్
