Karthika Masam 2025: కార్తీక మాసం చాలా పవిత్రమైన మాసం. 2025లో అక్టోబరు 22 నుంచి నవంబరు 20 వరకు ఈ మాసం ఉంటుంది. ఈ మాసంలో ఉపవాసం (ఫాస్టింగ్) ఒక ముఖ్యమైన నియమం. ఉపవాసం అంటే కేవలం ఆహారాన్ని మానేయడం కాదు. “ఉప” (దగ్గరగా), “వాసం” (నివసించడం) అంటే భగవంతుడికి దగ్గరగా ఉండటం. శరీరానికి విశ్రాంతినిచ్చి, మనసును దైవారాధనపై కేంద్రీకరించడం దీని ముఖ్య ఉద్దేశం.
కార్తీక సోమవారాలు, ఏకాదశి, కార్తీక పౌర్ణమి వంటి ముఖ్యమైన రోజుల్లో ఉపవాసం పాటిస్తారు. ఈ ఉపవాస దీక్షను విరమించేటప్పుడు తీసుకోవాల్సిన ఆహారం సాత్వికంగా.. త్వరగా జీర్ణమయ్యేలా ఉండాలి
ఉపవాస నియమాలను అనుసరించే ప్రత్యేక వంటకాలు:
కార్తీక ఉపవాస విరమణ సమయంలో తయారుచేసే వంటకాలలో ఉల్లిపాయ, వెల్లుల్లి, ఆవాలు, చిక్కుళ్లు (కొన్నిసార్లు) వాడరు. బియ్యం కంటే మిల్లెట్స్, గోధుమ రవ్వ, పప్పులకు అధిక ప్రాధాన్యత ఇస్తారు.
1. గోధుమ రవ్వ ప్రసాదం: ఉపవాసం తర్వాత శక్తిని అందించేందుకు గోధుమ రవ్వను ఉపయోగిస్తారు.
తయారీ: గోధుమ రవ్వను నెయ్యిలో వేయించి.. తగినంత నీరు లేదా పాలు పోసి ఉడికించాలి. బెల్లం లేదా పంచదార కలిపి, యాలకులు, జీడిపప్పు, కిస్మిస్లతో కలిపి తయారు చేస్తారు. ఇది త్వరగా శక్తిని ఇచ్చి, కడుపుకు తేలికగా ఉంటుంది.
2. పెసరపప్పు పాయసం: సాధారణంగా ఉపవాసం విరమించేటప్పుడు తీపి పదార్థాన్ని ముందుగా తీసుకుంటారు.
ప్రత్యేకత: పెసరపప్పు త్వరగా జీర్ణమవుతుంది. పప్పు, బెల్లం, పాలతో చేసే ఈ డ్రింక్ పోషకాలను, శక్తిని అందిస్తుంది.
ఆరోగ్యం: ప్రొటీన్తో పాటు శక్తిని ఇవ్వడం వల్ల ఉపవాసం వల్ల కలిగే బలహీనతను తగ్గిస్తుంది.
3. దద్దోజనం, పులిహోర: కార్తీక మాసంలో సత్యనారాయణ వ్రతాలు, ఇతర పూజలు విరివిగా జరుగుతాయి. అప్పుడు నివేదించే దద్దోజనం (పెరుగన్నం), పులిహోరను ఉపవాసం విరమించిన తర్వాత ప్రసాదంగా స్వీకరిస్తారు.
నియమం: పులిహోరలో ఉల్లి, వెల్లుల్లి లేకుండా కేవలం చింతపండు, పచ్చిమిర్చి, అల్లం, పల్లీలతో చేస్తారు.
4. ఉసిరి అన్నం / ఉసిరి పచ్చడి :కార్తీక మాసంలో ఉసిరిని పరమ పవిత్రంగా భావిస్తారు.
Also Read: కార్తీక మాసం స్పెషల్ రెసిపీలు.. ఇవి లేకపోతే పండగే పూర్తవ్వదు !
ఉపయోగం: ఉపవాస దీక్ష అనంతరం చేసే భోజనంలో ఉసిరి పచ్చడి లేదా ఉసిరి అన్నం తప్పక ఉంటుంది. ఉసిరిలో విటమిన్ ‘సి’ అధికంగా ఉండటం వల్ల శారీరక రోగ నిరోధక శక్తి పెరుగుతుంది.
5. చెక్కర పొంగలి / పరమాన్నం: ఏకాదశి ఉపవాసం విరమించే ద్వాదశి పారాయణంలో వీటిని ముఖ్యంగా తయారు చేస్తారు.
తయారీ: బియ్యం, పాలు, బెల్లం కలిపి చేసే పరమాన్నం లేదా చెక్కర పొంగలి శక్తిని, ఆరోగ్యాన్ని ఇస్తాయి.
ఉపవాస నియమాలు, వంటకాల వెనక ఉన్న ఆరోగ్య రహస్యం:
కార్తీక మాసపు ఉపవాస వంటకాలు కేవలం సంప్రదాయం మాత్రమే కాదు. ఈ సమయంలో వాతావరణంలో మార్పులు వస్తాయి. ఈ సాత్విక ఆహారం శరీరాన్ని ఆరోగ్యంగా ఉంచుతుంది. జీర్ణ వ్యవస్థకు విశ్రాంతినిస్తుంది. ఉల్లి, వెల్లుల్లి వంటివి తీసుకోకపోవడం వల్ల కోపం, ఆందోళన వంటి రాజస, తామస గుణాలు తగ్గుతాయని.. మనసు ప్రశాంతంగా ఉంటుందని శాస్త్రం చెబుతోంది.