Hail: వడగళ్ల వాన అంటే ఆకాశం నుంచి రాలే చిన్న చిన్న ఐస్ ముక్కలు మనకు గుర్తొస్తాయి. ఈ వడగళ్లు, లేదా హిమకణాలు, సాధారణ వర్షం లాంటివి కావు. ప్రత్యేక వాతావరణ పరిస్థితుల్లోనే ఇవి ఏర్పడతాయి. ఈ వడగళ్ల వాన ఎందుకు, ఎలా వస్తుంది? దీని వెనుక శాస్త్రీయ కారణాలు ఏంటో ఇప్పుడు తెలుసుకుందాం.
ఎలా ఏర్పడతాయి?
వడగళ్ల వాన సాధారణంగా క్యుములోనింబస్ అనే తీవ్రమైన తుఫాను మేఘాల వల్ల వస్తుంది. ఈ మేఘాలు చాలా ఎత్తులో, చల్లని ఉష్ణోగ్రతల్లో ఉంటాయి. ఇందులో బలమైన గాలి ప్రవాహాలు, నీటి ఆవిరి, గడ్డకట్టే చల్లని వాతావరణం కలిసి వడగళ్లను ఏర్పరుస్తాయి. ఈ ప్రక్రియను సులభంగా అర్థం చేసుకుందాం.
సూర్యరశ్మి వల్ల భూమి ఉపరితలం వేడెక్కుతుంది. ఈ వేడి కారణంగా నీరు ఆవిరిగా మారి వాతావరణంలోకి చేరుతుంది. ఈ నీటి ఆవిరి చల్లని వాతావరణంలోకి వెళ్లినప్పుడు ఘనీభవించి చిన్న చిన్న హిమకణాలుగా మారుతుంది. క్యుములోనింబస్ మేఘాల్లో ఉండే ఊఅప్డ్రాఫ్ట్ అనే బలమైన గాలి ప్రవాహాలు ఈ హిమకణాలను ఎత్తైన, చల్లని ప్రాంతాలకు తీసుకెళతాయి. అక్కడ అవి మేఘంలోని ఇతర నీటి బిందువులతో ఢీకొంటాయి. ఈ ఢీకొనడం వల్ల హిమకణాలు మరింత నీటిని గ్రహించి, పెద్దవై, గడ్డకట్టిన ఐస్ ముక్కలుగా మారతాయి. వీటినే వడగళ్లు అని పిలుస్తారు.
ఐస్ లాగానే ఎందుకు?
ఈ వడగళ్లు పెద్దవై, గాలి ప్రవాహాలు మోయలేనంత బరువుగా మారినప్పుడు, భూమి వైపు రాలడం మొదలవుతాయి. భూమి మీదకు చేరేసరికి వీటికి కరిగేందుకు తగిన సమయం లేదా వేడి ఉష్ణోగ్రత ఉండదు. అందుకే ఐస్ ముక్కలుగానే భూమిపైకి చేరతాయి. వడగళ్ల పరిమాణం సాధారణంగా కొన్ని మిల్లీమీటర్ల నుంచి కొన్ని సెంటీమీటర్ల వరకు ఉంటుంది. కొన్ని సందర్భాల్లో అవి అంతకంటే పెద్దవిగా కూడా ఉండొచ్చని వాతావరణ శాస్త్రవేత్తలు చెబుతున్నారు.
వేసవిలోనే ఎక
వడగళ్ల వాన ఎక్కువగా వేసవి కాలంలో లేదా వెచ్చని, తేమతో కూడిన వాతావరణంలో వస్తుంది. ఎందుకంటే, ఈ పరిస్థితులు క్యుములోనింబస్ మేఘాలు ఏర్పడేందుకు అనుకూలంగా ఉంటాయి. భారతదేశంలో ఈ వాన ఎక్కువగా ఉత్తర, తూర్పు రాష్ట్రాల్లో కనిపిస్తుంది. ఉదాహరణకు, ఉత్తరప్రదేశ్, బిహార్, పశ్చిమ బెంగాల్ వంటి ప్రాంతాల్లో వడగళ్ల వాన సర్వసాధారణం. ఈ ప్రాంతాల్లో వేసవిలో వాతావరణం వేడిగా, తేమగా ఉండటం వల్ల తుఫాను మేఘాలు సులభంగా ఏర్పడతాయి.
నష్టాలు కూడా..
అయితే, వడగళ్ల వాన అంతా అందంగా ఉండదు. ఇది వ్యవసాయానికి తీవ్ర నష్టం కలిగించొచ్చు. పంటలు, ముఖ్యంగా గోధుమ, వరి, పండ్ల తోటలు వడగళ్ల వల్ల దెబ్బతింటాయి. పెద్ద వడగళ్లు పడితే ఇళ్లు, వాహనాలు కూడా దెబ్బతినే అవకాశం ఉంది. అందుకే వాతావరణ శాస్త్రవేత్తలు ఈ వాన గురించి ముందస్తు హెచ్చరికలు జారీ చేస్తారు. రైతులు, సామాన్య ప్రజలు ఈ హెచ్చరికలను పాటించి తగిన జాగ్రత్తలు తీసుకోవాలని సూచిస్తారు.
వడగళ్ల వాన ఒకవైపు ప్రకృతి అద్భుతంగా అనిపించినా, మరోవైపు దీని వల్ల కలిగే నష్టాలు కూడా గమనించాలి. వాతావరణ శాస్త్రవేత్తలు ఈ ప్రక్రియను ఎక్కువగా అధ్యయనం చేస్తూ, ముందస్తు హెచ్చరికల ద్వారా నష్టాన్ని తగ్గించే ప్రయత్నం చేస్తున్నారు.