Waking Up: మనిషి ఆరోగ్యంగా ఉండాలంటే.. ప్రతిరోజూ 7 నుంచి 8 గంటలు ప్రశాంతంగా నిద్రపోవడం చాలా అవసరం. అయితే.. కొందరికి రాత్రిపూట నిద్ర మధ్యలో మెలకువ వచ్చి, తిరిగి నిద్ర పట్టడానికి ఇబ్బంది పడుతుంటారు. ఇది ఎప్పుడో ఒకసారి జరిగితే పర్వాలేదు. కానీ తరచుగా ఇలా జరిగితే.. దానిని నిద్ర లేమిగా పరిగణించాలి. ఇదిలా ఉంటే అసలు నిద్రలేవడానికి గల ప్రధాన కారణాలు, దానిని నివారించడానికి పాటించాల్సిన చిట్కాలను గురించిన పూర్తి వివరాలను ఇప్పుడు తెలుసుకుందాం.
మధ్య రాత్రి మెలకువ రావడానికి కారణాలేంటి ?
1. లైఫ్ స్టైల్, ఆహారపు అలవాట్లు:
కెఫిన్, ఆల్కహాల్ వాడకం: పడుకునే ముందు కాఫీ, టీ లేదా ఆల్కహాల్ తీసుకోవడం వల్ల నిద్రకు ఆటంకం కలుగుతుంది. ఎందుకంటే ఇవి మెదడును ఉత్తేజ పరుస్తాయి.
నీరు ఎక్కువగా తాగడం: నిద్రపోయే ముందు ఎక్కువ నీరు తాగడం వల్ల రాత్రిపూట యూరిన్ కోసం తరచుగా లేవాల్సి వస్తుంది.
భారీ భోజనం: రాత్రి ఆలస్యంగా లేదా భారీగా భోజనం చేయడం వల్ల అజీర్తి, గుండెల్లో మంట వంటి సమస్యలు వచ్చి నిద్ర చెదిరిపోతుంది.
2. మానసిక ఒత్తిడి, ఆందోళన:
ఒత్తిడి : రోజువారీ పనుల ఒత్తిడి, ఆందోళన లేదా డిప్రెషన్ వంటి మానసిక సమస్యలు నిద్ర మధ్యలో మెలకువ రావడానికి ముఖ్య కారణాలు. మనసు ప్రశాంతంగా లేకపోతే నిద్ర మధ్యలో ఉలిక్కిపడి లేచే అవకాశం ఉంటుంది.
3. నిద్ర, ఆరోగ్య సమస్యలు:
స్లీప్ అప్నియా: ఈ సమస్య ఉన్నవారికి నిద్రలో శ్వాస పదే పదే ఆగిపోతుంది. దీని కారణంగా ఊపిరి పీల్చుకోవడం కోసం తరచుగా నిద్ర లేస్తుంటారు.
నొప్పి లేదా అనారోగ్యం: కీళ్ల నొప్పులు , దీర్ఘకాలిక నొప్పి లేదా ప్రోస్టేట్ సమస్యలు వంటివి నిద్రకు ఆటంకం కలిగిస్తాయి.
పీడ కలలు : ముఖ్యంగా అధిక ఒత్తిడిలో ఉన్నప్పుడు పీడకలలు వచ్చి నిద్ర నుంచి లేవడం జరుగుతుంది.
4. పర్యావరణ అంశాలు:
గది ఉష్ణోగ్రత: గది చాలా వేడిగా లేదా చల్లగా ఉన్నా నిద్ర చెదిరిపోతుంది.
శబ్దాలు, కాంతి: బయటి శబ్దాలు లేదా గదిలోకి వచ్చే కాంతి నిద్రను ప్రభావితం చేస్తాయి.
మధ్య రాత్రి నిద్ర సమస్యకు నివారణలు:
1. ‘స్లీప్ హైజీన్’ పాటించండి:
స్థిరమైన సమయం: ప్రతిరోజూ ఒకే సమయానికి పడుకోవడానికి, లేవడానికి ప్రయత్నించండి. వారాంతాల్లో కూడా ఈ షెడ్యూల్ను పాటించడం మంచిది.
నిద్రవేళకు ముందు స్క్రీన్ చూడకూడదు: నిద్రపోయే కనీసం ఒక గంట ముందు మొబైల్ ఫోన్లు, టీవీ లేదా కంప్యూటర్ చూడటం ఆపివేయండి. ఈ పరికరాల నుంచి వచ్చే కాంతి ‘మెలటోనిన్’ అనే నిద్ర హార్మోన్ను తగ్గిస్తుంది.
రిలాక్స్ అవ్వండి: పడుకునే ముందు ధ్యానం చేయడం, పుస్తకం చదవడం లేదా గోరు వెచ్చని నీటితో స్నానం చేయడం వంటివి అలవాటు చేసుకోండి.
2. ఆహార నియమాలలో మార్పులు:
కెఫిన్కు దూరం: సాయంత్రం 4 గంటల తర్వాత కెఫిన్ ఉన్న డ్రింక్స్ తాగకుండా ఉండండి.
ఆల్కహాల్, స్మోకింగ్ను మానుకోండి: ఇవి రెండూ నిద్ర నాణ్యతను దారుణంగా తగ్గిస్తాయి.
తక్కువ మోతాదులో భోజనం: నిద్రపోవడానికి కనీసం 2-3 గంటల ముందు రాత్రి భోజనం పూర్తి చేయండి.
Also Read: మార్నింగ్ ఇలాంటి బ్రేక్ ఫాస్ట్ తింటే.. రోజంతా ఫుల్ ఎనర్జీ
3. మధ్యలో మెలకువ వస్తే ఏం చేయాలి ?
టైమ్ చూడొద్దు: మెలకువ వచ్చిన వెంటనే గడియారం వైపు చూడటం మానుకోండి. ఇది ఆందోళనను పెంచుతుంది.
బయటకు రండి : 15-20 నిమిషాలలో మళ్లీ నిద్ర పట్టకపోతే.. మంచం నుంచి లేచి, మరో గదిలోకి వెళ్లి.. తక్కువ కాంతిలో పుస్తకం చదవడం లేదా ప్రశాంతంగా కూర్చోవడం చేయండి. నిద్ర వచ్చిన తర్వాతే మళ్లీ మంచం పైకి రండి.
మెదడును ప్రశాంతంగా ఉంచండి: గతం గురించి లేదా రోజు పనుల గురించి ఆలోచించడం ఆపివేసి.. శ్వాసపై దృష్టి పెట్టండి.
పైన చెప్పిన చిట్కాలు పాటించినా సమస్య పరిష్కారం కాకపోతే.. అది అంతర్లీన ఆరోగ్య సమస్యకు సంకేతం కావచ్చు. ఇలాంటి పరిస్థితుల్లో డాక్టర్ని సంప్రదించడం ఉత్తమం.